Euskal Herritik ateratzean gertatzen den fenomenoa da, eta orduan ohartzen zara solaskideak egingo dizun ohiko galdera dela: “Sin más? Zergatik diozu sin más? Badira hizkuntzan sustrai sakonak dituzten esapideak; batzuk urteek aurrera egin ahala garatzen dira, beste batzuk, ordea, galdu. Duela urte batzuk antzerako zerbait idatz nezakeen “en plan” esapidearekin, baina zorionez, galzorian dago. “En plan”-ek nerabe askoren gogamena pobretu zuen mugikorrak eta chat-ak iritsi baino askoz ere lehenago. Izan ere, garai haietan ez ginen gazteak, “en plan” esapidearekin parrafo luzeak betetzen zituzten ume batzuk baizik.
Zinetik -6 euro ordainduta pantaila handi batean film bat eta batzuetan bertsio originalean- ikusteko aukera ematen duen aretoa, irtetean lagun batekin izandako solasa horrelakoa izan ohi zen:
– Gustatu al zaizu filma?
– Beno, akziokoa izan da, ezta? Bazituen drama puntuak ere, en plan paranoia modukoa ez? Tyler pertsonaia atera eta en plan gauza arraroak gertatzen direnean eta…
– Eta banda sonora, en plan… Pixies ezta? Itzela.
Gaur egun, “Club de la lucha” filmaren inguruko solas hau ez litzateke berdin gauzatuko. Duela hilabete batzuk 20 urteko nire anaiak “El Padrino” trilogia ikusi zuen, jarraian, hirugarrena Trueba zinemetako aretoan. Liluraturik irten ginen bertatik, edo hori uste nuen nik; emozionatuak utzi gintuen maisu lan baten azkenak.
– Buff, sinestezina, ezta?
– Ondo egon da.
– Nola, “ondo”?
-Sin más.
Bertan amaitu zen hizketaldia. Beste edozein tokitan, nire anaiari “El Padrino III” gustatu ez zaiolako ustea izango lukete, baina, kontrakoa. Gustatu zaio. Asko. “Ondo dagoela” azpimarratu du, gainera. Hemendik (Donostia, Gipuzkoa, eta beharbada Euskal Herria) kanpokoentzat, eta bereziki Donostian dauden atzerriko ikasleentzat: “sin más” darabilgun esapide polisemiko nagusia da, txikle bat bezain elastikoa, biziki zaila definitzen. Ondo perntsatuz, baina, badu zentzua: gipuzkoarrok gure sentimendu eta emozioak azaltzeko ohiturarik ez dugunez, “sin mas”-ek maniobrarako aukera ematen digu, adierazpen askatasun handia. Gainera, ez du azalpenik behar, eta kontestua ere ez da adornatu behar. “Sin mas” “sin más” da. Eta hala, interpreta dezala besteak, nik eman dut jada erantzuna.
Hementxe doaz kontraesankorrak diruditen hainbat adibide, baina naturaltasunez erabiltzen ditugu eguneroko elkarrizketetan:
– Zer moduz zaude?
–Sin más. ( Neskak utzi berri dio)
-Aupa, zer moduz?
–Sin más. (Larunbatean Alde Zaharrean ezagututako neskarekin gelditu da. Halakorik ez zen duela asko gertatzen. Beno, lehen aldia da betiko neskarekin utzi duela, eta ero moduan irten zen)
-Nola joan da Realaren partidua?
–Sin más. (Bina egin du Españolen aurka)
-Reala ondo, ezta? Egunero ez zaio Madrili irabazten!
–Sin más. (Ronaldo lesionatu eta 2-1 irabazi dute txuri-urdinek partidu on batean. Madrilek liga galdu du. Realak Europarako postua ziurtatua du)
-Zer moduzkoa da Josu?
-Jatorra da. Sin más. (Bere lagun onenetako bat da)
Zer pentsatzen duzu Josuz?
–Sin más. (500 euro zor dizkio duela hiru urtetik)
-Janaria, sin mas, ez?
– Ona zegoen, bai ( bat ere gustatu ez zitzaiola ere esan zezakeen, eta ez zen ezer ez gertatuko)
– Ondo ordaintzen al dute lanean zabiltzan egunkarian?
–Sin más. (2.500 eurotik 900era doan erantzun batentzat balio du)
-Zoriontsu zara?
–Sin más. (Oso zoriontsu da, baina anbiguo den erantzuna egokiagoa iruditu zaio).
– Atsegin duzu Donostia?
–Sin mas, ongi dago. (Asko gustatzen zaio, baina asko bidaiatu ez duenez ez du arriskatu nahi izan)
– Zer moduz Donostian?
–Sin más. (Nahiago ditu hiri handiak eta janari beganoa)
Hala ere, baliteke “sin mas” esapidea hoberen ulertzeko era eguraldiagatik galdetzean da.
-Ona egiten du?
–Sin más. (Hau da, ez du euririk egiten. Gainerako fenomeno atmosferikoak posible dira)
Ez dago komentariorik