Badirudi atzo eman geniola hasiera Max Ophüls-en omenez burutu den Nosferatu zikloari. Haren “Lola Montes” azken filmarekin ekin genion zikloari. Film hau izan zen zuzendari alemaniarraren filmografiaren errepasoari hasiera eman ziona. Hain izan da sakona errepasoa, non sorpresaz, haren laburmetraiez gozatzeko aukera ere izan dugun -bertan konprobatu ahal izan dugu 30ko hamarkadan bideoklipen aitzindari izan zela-. Egia esan, Nosferatu-ren urteroko eskaintza aukera ezin hobea da gauzak aurkitu eta osatzeko, bai zuzendarien zikloak, eta baita tematikoak ere. Momentuz, ez dakigu zein izango den hurrengoa, hala ere Josemi Beltrán-ek, Donostia Kulturako zinema arduradunak, pistaren bat edo beste eman digu: ez da zuzendari bat izango, eta dirudienez, garai askotako filmak egongo dira. Ikusiko dugu.
Ophuls-engana bueltatuz, garrantzia gehien izan duten haren filmak, eta nire ustez kalitate handienekoak direnak, bere karrerako amaieran egin zituenak dira. Arrazoi honengatik izan da zikloaren amaiera ezin hobea. Alabaina, hasieratik, kapazitate izugarria azaltzen du errealizazioan. Garai hartako kondizioak kontutan izanik, batez ere haren lehen lanetakoak (30ko hamarkada), erritmoak harritu gaitu, bai kameraren mugimenduarenak eta baita muntaiarenak ere. Teknikaren dominioa denborarekin araztuz doa amaieran sekuentzia plano konplexu eta milimetrikoekin harritzeko. “El Placer”-en aho bete hortz utzi gintuen ezinezko amaiera azaldu zuen mugimenduarekin, ikuspegi subjektiboa eta etenik gabea. “Lola Montés” plano handinahi batzuekin hasten da oraindik zailago esaldia baliagarri egiten duen zirkoan.
Narratiboki, haren hainbat pelikuletan bere garairako aurrerakuntzak diren metazinema elementuekin jokatzen du, Nouvelle Vague horrekin jokatzen hasi baino lehenago. Argi ikus dezakegu hori “La ronda” eta “Lola Montes”-en, baita “El Placer”-en ere neurri txikiago batean. Narratzailea akzioan sartzeaz gain, pirueta intertestualak sartzen ditu, garai hartarako ohi ez bezalakoak direnak. Gaiei dagokionez, Ophüls-ek bankuen botereaz eta Europaren konposizioaren berri ematen du besteak beste. Egiten duen gizartearen erretratoa prezisoa da gehienetan.
Beharbada, grabazioaren unean dotorezia eta sofistikazioa dira haren izaera hoberen definitzen dutenak. Wes Anderson-engan asko eragin du Ophüls-ek ñabardura eta reenkuadrerako erakusten duen gustuak. “Madame de…” filmean, zuzendariaren gogokoenean, ondo baino hobeto diseinatutako planoak ditugu. Hauen bidez belarritako batzuen ñabarduretatik konposizio ezberdinetara egiten du planoa eten behar izan gabe. Garaiko istorioenganako estimu handia erakusten du –askotan mende hasierako Europan kokatuak- garai hauetako luxu eta bikaintasuna azalduz. Begiradak eta keinuak maisuki jasotzen ditu “Carta de una desconocida” tankerako drametan. Film honetako gidoiak baditu ahulguneak nire ustez. Alabaina, errealizazioa bikaina da.
Nire gustokoenak
1- “La Ronda”
Metahizkuntza lantzean emandako aurrerapenarengatik. Honekin gainera, oraindik “Rubber” bezalako pelikuletan baliogarri diren fikzio mailetan azaldutako jokoak erakusten ditu. Hasierako plano sekuentzialarengatik. Maitasun harremanetarako azaltzen duen ikuspegi mikatzarengatik.
2- “Lola Montes”
Gauzatze zoragarri eta narratiba harrigarriarengatik. Beste behin, bere garairako aurreratua. Azaltzen duen istorio originalarengatik. Espektakulu eta melodramaren arteko nahasketa azaltzen du, gerora z Baz Luhrmann-ek “Moulin Rouge” filmean egin zuen gauza bera. Azaltzen duen teknikaren dominioak ez du zertan Joe Wright-ena zertan enbidiatu.
3- “Madame De…”
Drama erromantikoa lantzeko azaltzen duen dotorezia eta gustuarengatik. Ñabarduren bitartez barne mina azaleratzeko duen kapazitatearengatik. Kamerarekin egindako mugimendu milimetriko bakoitzagatik. Hauen bidez bideratutako ispilu batetik objektu txiki batera iristen da. Eta Danielle Darrieux aktoresa polit eta afinatuarengatik.
4- “El placer”
Narrazio klasikoa historiaren barruan sartzeko azaltzen duen moduagatik. Bere giza satira inteligentearengatik. Bista subjektiboz egindako plano sekuentzial eskandalagarriarengatik.
5- “De Mayerling a Sarajevo”
Mende hasierako luxua azaltzeko duen gaitasunagatik, eta baita Europa zahar eta konplexura maitasun istorio batetik egindako gerturatzeagatik ere.
Públikoa
Emanaldi guztietara joan diren, eta Nosferatu zikloan ohikoak diren hiru abonaturekin hitz egin dugu. Zinemazale twittero ezagunak dira hauek: @Retroclasica, @Fer_Iradier eta @Dricius.
Filmerik onenaren aukeraketan ere kointziditu dute: “La Ronda”, “Lola Montès”, eta “Carta a una desconocida”. Dircius-ek bestalde, “Los herederos”-ek asko harritu zuela aitortu du , eta “Der Verliebte Firma”, haren lehen pelikula “erdi musikala” dibertigarria iruditu zitzaion. Puntu ahula, kopia batzuen baldintza prekarioak, nahiz eta garrantzia kentzea deliberatu duten. “ ziklo viejunoen grazia da” dio Retroclásica-k. Fer_Iradier-entzat deskubrimendua izan da, izan ere, aurretik ez zuen haren filmik ikusi. “ Bere garaiari aurreratu zitzaiola iruditzen zait, motza egin zait”. Hirurek azpimarratu dute zikloaren kalitatea.
Etorkizuneko zikloei dagokionez, Fer_Iradier-en apustua “Zinema eta homosexualitatea” izan da. Dricius-i zinema fantastikoa edota zinema beltza zikloek ilusio handiagoa egingo liokete. Azken honekin bat etorri da Retoclásica. Eta pantaila handian ikusi nahiko lituzketen zuzendariak eskatu dituzte: John Frankenheimer, Sam Peckinpah, René Clair, Samuel Fuller edo Carl Theodor Dreyer.
Ez dago komentariorik